در تابستان 1385 روزی در عمارت ییلاقی استاد افشار در کوشکک لورا صحبت از تاریخچه  فهرست نویسی در ایران به میان آمد و این سوال پیش آمد:

آیا به نظر شما ابن یوسف شیرازی در هنگام نوشتن فهرست نسخ خطی کتابخانه مجلس (در حوالی سالهای 1304 و 1305 شمسی) و سپهسالار (حدود 1315 شمسی) نظری بر فهرست های نوشته شده توسط فرنگیان داشته است؟»

جواب فرمودند: به احتمال زیاد بله. اگر هم بطور مستقیم از آنها استفاده نکرده باشد، ولی با توجه به دوستی و مراوداتی که ابن یوسف با رجال علمی و فرهنگی و ی فرنگ رفته  وقت داشته، احتمالاً از فهرست های نوشته شده توسط ایران شناسان فرنگی برای نسخه های خطی شرقی اطلاع داشته است».

گفت وگوی ما در نهایت بدینجا رسید که:آیا به نظر شما با توجه به گستردگی امر فهرست نویسی در ایران ـ بخصوص در این سالهای اخیر و توسط جمعی از جوانان فاضل و علاقه مند به این کار و رشته ـ آیا بودن کاربرگه ای واحد و مشترک برای فهرست نویسی لازم و ضروری است؛ و آیا شما خود با توجه به تجربه وسیعی که از کار فهرست نویسی برای مجموعه های متعدد خصوصی و عمومی داخل و خارج از کشور دارید، آیا حاضر هستید از الگو و طرحی واحد در کار فهرست نویسی پیروی نمائید؟»

جواب فرمودند: اگر این کاربرگه در هم نظری با متخصصان نسخه شناس و فهرست نویسان ایرانی و فرنگی تهیه و تدوین شود، البته بسیار مفید و مغتنم واقع خواهد شد و بطور قطع و یقین من خود حاضر به انجام آن هستم».

پس برای آنکه تأیید و تاکیدی بر این کار داشته باشند از دو تجربه شان در تهیه کاربرگه در دو مقطع زمانی نسبتاً طولانی یاد فرمودند. نخست از تهیه  کاربرگه ای که در دوره  هفت ماه ریاستشان بر کتابخانه  ملی (1341ش) آماده کرده بودند، و بعد از زمانی که قرار شد فهرستی برای نسخه های خطی کتابخانه  ملی و آرشیو دولتی اطریش تهیه و تدوین نمایند. خوشبختانه این هر دو کار ارزشمند در دسترس اهل فن قرار دارد و قابل نقد و نظر و بررسی است.

طرحی که در زیر ملاحظه می فرمائید، صورت مقدماتی و ابتدایی و البته خالی از توضیحات لازم برای هر بند و بخش است، که قرار بود استاد افشار آن را در م با برخی استادان غیر ایرانی، از جمله پروفسور یان یوست ویتکام، فهرست نویس نسخ شرقی کتابخانه  دانشگاه لیدن هلند، و پروفسور فرانسیس ریشارد، فهرست نویس نسخ فارسی کتابخانه  ملی فرانسه، و جمعی دیگر تهیه و صورت نهایی آن را در مجله  نامه  بهارستان» منتشر نمایند، که متأسفانه عملی نشد و به همین صورت ناقص و ابتدایی باقی ماند.

اکنون چون دوستان و ارادتمندان حضرت آیت الله رضا استادی، تصمیم بر آن دارند تا جشن نامه ای برای حضرتشان فراهم کنند و چون جناب ایشان علاوه بر اشتغالات کثیر علمی، خود عمری به کار فهرست نویسی نسخ خطی مشغول بودند آن طرح که یادگاری از دوست فقید ایشان مرحوم استاد ایرج افشار است در اینجا تقدیم دوستداران نسخ خطی می گردد.

نادر مطّلبی کاشانی

"موسسه تحقیقاتی کشمیر" (Kashmir Research Institute)در شهر سَرینَگر، هندوستان دارای مجموعه ای غنی از نسخه های خطی، چاپ سنگی و نشریات (قرن نوزدهم میلادی) از شبه قاره به زبان های: کشمیری، اردو، هندی، فارسی و عربی است.
"موسسه تحقیقاتی کشمیر" طی معاهده ای با "بنیاد حفاظت دیجیتال گَنگوتری" (eGangotri Digital Preservation Trust)  کتاب های چاپ سنگی و قدیمی اسکن و بارگذاری کرده است که در این سایت قابل دانلود است:

https://archive.org/details/@kashmirresearchinstitute

در بین کتاب ها، مطبوعاتِ "آکادمی فرهنگی جَمّون و کشمیر" (Cultural Academy Jammu & Kashmir) هم دیده می شوند.

"سام نامه"، (به زبان: کشمیری) تالیف: لَخمَن کول بلبل، تصحیح: غلام‌نبی خیال،‌سال چاپ: ۱۹۶۲.

"تاریخ حَسَن"، (به زبان: فارسی)، تالیف: پیر غلام حسن کویهامی، سال چاپ: ۱۹۶۰- ۱۹۶۱.
این کتاب در ۴ جلد درباره کشمیر است: جلد اول (جغرافیای کشمیر)، جلد دوم (تاریخ ی کشمیر)، جلد سوم (اولیاء کرام کشمیر)، جلد چهارم ( شاعران پارسی گوی کشمیر)

کتابخانه‌های دیجیتال نسخ خطی جهان

ـ آلمان:

1. کتابخانه ديجيتال دولتي برلين 

** درباره کتابخانه دولتي (سلطنتي) برلين، به مقاله منتشر شده در بساتين، مراجعه گردد (اينجا).

2. کتابخانه ديجيتال دانشگاه لايپزيگ (مجموعه رفاعيه)

** درباره کتابخانه ديجيتال دانشگاه لايپزيگ، به مقاله منتشر شده در بساتين، مراجعه گردد (اينجا).

3. کتابخانه دانشگاه فرايبورگ (مخطوطات المعهد الموريتاني)

4. کتابخانه ديجيتال بايريش (مونيخ)  جستجو»

5. کتابخانه ديجيتال دانشگاه هايدلبرگ

6. کتابخانه ديجيتال اسناد فارسي (دانشگاه ماربورگ)

7. کتابخانه شهر ايالتي درسدن

ـ آمريکا:

1. مجموعه ديجيتالي دنياي ن در عصر حاضر

** درباره اين کتابخانه ديجيتال به نوشتار منتشر شده در سايت بساتين، مراجعه گردد (اينجا).

2. کتابخانه جان هاي در دانشگاه براون (RI)

** درباره اين کتابخانه ديجيتال (RI)، به نوشتار منتشر شده در سايت بساتين، مراجعه گردد (اينجا).

1.3. کتابخانه ديجيتال دانشگاه هاروارد

** درباره اين کتابخانه ديجيتال (هاروارد)، به مقاله منتشر شده در بساتين، مراجعه گردد (اينجا).

3.2. متون ترجمه شده از يوناني به عربي (هاروارد)

4. کتابخانه ديجيتال دانشگاه پرينستون

** درباره اين کتابخانه ديجيتال (پرينستون)، به مقاله منتشر شده در بساتين، مراجعه گردد (اينجا).

5. کتابخانه ديجيتال دانشگاه کاليفرنيا (مجموعه کارو ميناسيان)

** درباره اين کتابخانه ديجيتال (کاليفرنيا)، به نوشتار منتشر شده در بساتين، مراجعه گردد (اينجا).

6. کتابخانه ديجيتال دانشگاه ميشيگان

7. مجموعه ديجيتالي موزه متروپليتن (نيويورک)

8. کتابخانه ديجيتال دانشگاه ييل (ماساچوست)

9. کتابخانه ديجيتال کنگره امريکا (واشنگتن)

10. کتابخانه ديجيتال دانشگاه پنسيلوانيا (نسخ عربي)، (نسخ فارسي)

 ـ اسپانيا:

1. کتابخانه ملي اسپانيا (مادريد)

- استرالیا

1. کتابخانه دیجیتال دانشگاه ملبورن

 ـ افغانستان

1. کتابخانه ديجيتال افغانستان (چاپي و خطي) 

ـ الجزائر:

1. مرکز ميراث بوسعده (الجزيره)

ـ انگلستان:

1. کتابخانه ديجيتال دانشگاه آکسفورد

2. مدرسه مطالعات شرقي و افريقايي

3. کتابخانه ديجيتال دانشگاه گلاسکو (هنتر)

4. کتابخانه ملي انگلستان (لندن)

 ـ ايتاليا: 

1. کتابخانه مرکزي (ملي) فلورانس

2. کتابخانه دانشگاه بولونيا 

 ـ ايران:

1. کتابخانه مرکز دائرة المعارف اسلامي (تهران)

2. کتابخانه مرکزي آستان قدس رضوي (مشهد)

3. کتابخانه مؤسسه اهل البيت عليهم السلام (اصفهان)

** درباره کتابخانه ديجيتال مؤسسه اهل البيت (ع)، به اين مقاله در بساتين، مراجعه گردد (اينجا).

4.1. کتابخانه ديجيتال مجلس شوراي اسلامي (تهران)

4.2. کتابخانه ديجيتال مجلس شوراي اسلامي (لينک قديم)

5. کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران (تهران) 

6. کتابخانه ديجيتال مؤسسه تبيان (قم)

7. کنسرسيوم محتواي ملي (مشترک)

8. کتابخانه و موزه ملي ملک (تهران)

9. گنجينه باز نسخه‌هاي خطي اسلامي و ايراني (تهران)

10. کتابخانه ديجيتال آيت الله العظمي بروجردي (قم)

ـ ايرلند جنوبی:

 1. کتابخانه چستربيتی  ـ دوبلين (1)، (2)، (3)

ـ بلغارستان:

1. کتابخانه ملي بلغارستان (صوفيه) نسخ عربي»، نسخ فارسي»، نسخ ترکي» و اسناد»

ـ روسيه:

1. انستیتو روابط بین الملل دانشگاه دولتی مسکو (نسخ عربي)، (نسخ فارسي)، (نسخ ترکي)  

ـ ژاپن:

1. کتابخانه ديجيتال دانشگاه توکيو (دايبر 1) و (دايبر 2)؛ [لينک ديگر]

ـ سوئيس: 

1. کتابخانه هاي ديجيتال در سوئيس

ـ سوريه:

1. کتابخانه ملي اسد ـ مجموعه دارالکتب الظاهريه (1)، (2) (دمشق)

ـ صربستان:

1. کتابخانه ديجيتال دانشگاه بلگراد

2. کتابخانه ديجيتال دانشگاه مارکوويچ (بلگراد) 

ـ عربستان:

1. مکتبة الحرم المکي (مکه مکرمه)

2. مکتبة مکة المکرمة (مکه مکرمه)

3. مکتبة الملک عبدالعزيز ـ رياض (1)، (2)، (3)، (4)، (5)  

4. مکتبة عبدالله بن عباس (طائف)

5. المکتبة الصالحية (عنيزه)

6. مکتبة الافتاء السعودية (رياض)

7. مکتبة جامعة الملک سعود (رياض)؛ (لينک‌هاي ديگر: 1، 2، 3)

8. مکتبة المسجد النبوي ص (مدينه منوره)

9. مکتبة جامعة ام القری (مکه مکرمه)

10. مکتبة جامعة الامام محمد الاسلامية (رياض)

11. مکتبة الملک فهد الوطنية (رياض)

12. الجامعة الاسلامية (مدينه منوره)

ـ فرانسه:

1. کتابخانه ملي فرانسه (پروژه گاليکا) نسخ فارسي»، نسخ عربي»، نسخ ترکي»

ـ فلسطين:

1. کتابخانه ديجيتال مسجد الاقصی (قدس)

2. کتابخانه ديجيتال مسجد الجزّار (عکا)

3. کتابخانه ديجيتال دانشگاه ملي نجاح (نابلس)

4. کتابخانه ملي فلسطين (قدس)

- قطر:

1. کتابخانه ملي قطر

ـ کانادا:

1. کتابخانه دانشگاه مک گيل

ـ لبنان:

 1. مکتبة الجامعة الامريکية  (بيروت)

 ـ مغرب (مراکش):

1. مؤسسة الملک عبدالعزيز (دارالبيضاء)

2. مرکز نجيبويه

ـ نيجريه:

1. مرکز آرشيو ملّي نيجريه (کادونا)

2. مرکز اسناد دوره استعمار (کادونا)

3.  کتابخانه ديجيتال آثار عثمان بن فوديو در انستيتو آروا (کادونا)

ـ واتيکان:

1. کتابخانه کليساي سن پيتر (الرسولية): نسخ عربي، نسخ فارسي، نسخ ترکي 

ـ هند:

1. کتابخانه دانشگاه پنجاب هندوستان

2. کتابخانه هاي ديجيتال هندوستان

ـ يمن:

1. مکتبة الاحقاف بتريم (حضرموت)

2. مجموعه‌هاي پراکنده از يمن (1)، (2)

ـ مجموعه‌هاي نسخ عکسي (متفرق): (1)، (2)، (3)، (4)، (5)، (6)، (7)، (8)، (9)

ـ مجموعه‌هاي نسخ خطي (متفرق): (1)، (2)، (3)، (4)، (5)، (6)، (7)، (8)، (9)، (10)، (11)

نحوه ساخت فهرست تصاویر و جداول در ورد

برای ساخت فهرست تصاویر و جداول به صورت خودکار در ورد نخست شما باید تصاویر و جداول را شماره گذاری کنید. روش های متفاوتی برای انجام این کار وجود دارد. در این مقاله قصد داریم که نحوه شماره گذاری تصاویر و جداول را با استفاده از دستور Caption به شما یاد دهیم. پس با در ادامه با ما همراه باشید.

آموزش کامل ساخت فهرست بندی ورد (Word) به صورت دستی و خودکار

تصور کنید که روی یک فایل طولانی مثلا یک مقاله دانشگاهی یا یک گزارش طولانی در ورد کار می کنید. بسته به حجم کارتان ممکن است پروژه ده ها و یا حتی صدها صفحه طولانی داشته باشد. هنگامی که یک فایل طولانی می شود به خاطر سپردن این موضوع که کدام صفحه چه اطلاعاتی دارد دشوار می شود. خوشبختانه برنامه ورد مایکروسافت به شما اجازه می دهد تا برای محتوایتان (متن، عکس، جداول) فهرست ایجاد کنید. امروز در انزل وب قصد داریم در مورد ساخت فهرست بندی در ورد ۲۰۰۷، ۲۰۱۰، ۲۰۱۳ و ۲۰۱۶ صحبت کنیم.

نسخه های خطی اسلامی دیجیتالی دانشگاه هایدلبرگ را از  لینک زیر دانلود کنید

https://www.ub.uni-heidelberg.de/helios/digi/codheidor.html

دانشگاه مک گیل کانادا 100 عنوان کتابی را که به صورت مشترک با دانشگاه تهران چاپ کرده است، به صورت رایگان برای دانلود قرار داده است. عمده کتابها در فلسفه و کلام و الهیات و منطق و تاریخ علم ایران و اسلام و ادبیات است:

http://www.mcgill.ca/islamicstudies/tehran-branch/tehran-branch-publications

19 هزار نسخه خطی موجود در کتابخانه سازمان دیانت ترکیه از طریق لینک زیر قابل دسترسی است.

https://yazmaeserler.diyanet.gov.tr/advanced